F.B. Il existe sur
ce site, dans la rubrique cartulaire, plusieurs privilèges extraits du
cartulaire de l’abbaye de Charroux donnant la liste de ses dépendances, dont
quelques unes en Périgord: Nontron, Sourzac, Frugie, etc...
Excerpta quaedam de Karoffensis coenobii privilegiis.
Ex schedis R. P. Jacobi Sirmondi S. I. P.
Carolus Magnus Comites in Aquitania constituit,
Biturgensibus sturminium, Arvenensibus Brtmandum, Lemvicensibus Rotgerium, a
quo fundatum est Monasterium, dotante simul Eufrasi conjuge, quae erat ex pago
Arvernico, & constituerunt ibi duodecim Monachos.
Privilegium
Karoli Magni, quo immunitatem Monasterio concessit in honorem Domini &
Salvatoris nostri, in loco nuncupato Karoffum, super fluviu Carentae, in pago
Pictavensi constructo, ubi & vir venerabilis David Abbas constitutus,
Rotgerii Comitis rogatu.
Privilegium
Ludovici Pii, Justo Abbate rogante, confirmantis Caroli patris preceptum de
immunitate, & Abbatis eligendi potestatem, qui secundum sancti Benedicti
Regulam regere valeat. Helieachat recognovi. Data 2. Idus Februarii, anno Christo propitio secundo
Imperii D.N. Indictione 8. Actum Aquisgrani Palatio Regio, in
Dei nomine feliciter. Amen.
Privilegium Ludovici & Lotarii. Suggerente Lotario filio, concedit Monasterio
Karoff, ubi Gumbaldus Abbas prae est, res proprietatis
suae, id est in pago Belvacensi villam, quae dicitur Fraxinidus, & in pago
Remensi villam, quae dicitur Dominica Villa; & in pago Meldensi villam
Montiniaco. Durandus Diaconus ad vicem Fridugisi recognovi.
Data 15. Augusti, anno Christo
propitio 17. Imperii D. Ludovici Serenissimi
Imperatoris, & Lotarii 1ug. 8. Indictione 8. Actum
Salmonciaco Palatio Regio in Dei nomine feliciter. Amen.
Privilegium Ludovici ejusdem. Gumbaldo Abbate per Blandonum Monachum
postulante concedit teloneum detribus navibus per Ligerim, alia flumina, aut
per mare discurrentibus, ita ut quocumque venerint, nullum ab eis teloneum, aut
ripaticum, aut pontiaticum, aut salutaticum, nullus census aut redibitio
exigatur.
Privilegium Synodi apud Vermeriam. Post alia. Canonum
sanctionibus cohibentibus, & Serenissimo Regum Carolo orthodoxo annuente,
& invitante cum anno Incarnationis Dominicae octingentesimo sexagesimo
nono, Indictione secunda, regni supradicti Principis 27. convenissemus,
Nos suffragante Christi gratia Episcopi, quorum nomina subter habentur, in
Remensem dioecesim apud Palatium Vermeriam, praetaxatusque Rex pridie Kalendas
Maii medio nostrum sancta resideret in Synodo venerabilis Karoffensis
Monasterii Abbas Guillelmus nostro Conventui praecepta obtulit, &c.
qualiter ad deprecationem Gumbaldi, & Valafredi Abbatum tria Monasteria
integra praedicto Monasterio concesserat; quorum unum dicitur Colonus in pago
Alninse situm; alterum in honore sancti Sturnini constructum in pago
Andegavensi; tertium in pago Sanctonico, in honore S. Florentii Martyris; &
praeterea villas Fraxinidum, & Montiniacum confirmaverat. Quae omnia recitata in Synodo confirmantur Episcopis manu propria
subseribentibus.
Urbanus
II cum apud Claromontem Concilium celebraret, rogatu Petri post Fulcrandum
Abbatis Karoffum venit, & majus Altare consecravit, Missamque celebravit,
praesentibus Amato Burdegalensi Archiepiscopo, S.R.E. Legato, Hugone Lugdunensi
Archiepiscopo & Legato, Rangerio Pisensi Archiepiscopo, Petro Pictavorum,
Brunone Signiensi Episcopo, Joanne Cardinali Diacono. Facta
sunt haec quarto Idus Januarii, feria scilicet quinta, qua tunc B. Hilarii
festum fuit, anno ab Incarnatione Domini millesio nonagesimo sexto,
Pontificatus Domini Urbani II Papae anno octavo.
Audebertus
de Roccamello, cum Arsinda conjuge, & Ostento filio guerpiit in manu
Isemberti Episcopi piscationem in Carantono, quam Karoffensi Monasterio
auferebat, & sylvam Bellum boscum concedit. Fulcrado Abbate creato, divina
virtus, id est Christi caro, ex loco ubi abdita fuerat Abbatia vacante,
tollitur, Amato Episcopo Burdegalensi, Guidone Lemovicensi, Almaro Engolismensi
adstantibus, & vas sanguine conspersum reperitur.
Praeceptum
Caroli Calvi, rogatu Frotarii Abbatis confirmat Monasterio Karoffensi, quae
Ludovicus pater, & Carolus Caesar avus ad ejus immunitatem decreverant.
Odone Rege regnante, Rannulfus Comes Pictavorum in aula ejus veneno
periit, filiumque suum Ebolum patuulum ad tuendum Guillelmo Comiti Arvenensi
reliquit. Iterum
vero quidam Ademarus filius Emenonis Comitis Engolismensis, qui frater
Turpionis aeque Comitis Engolismensis fuit Comes Pictavorum a supradicto Odone
promotus est. Huic conjux nomine Santia fuit, quae prole sterilis extans, ex
suis praediis Ecclesiam Christi sibi fecit haeredem. Haec ergo Vohertam Karoffo dedit, Multonem
sancto Martiali, Corvillam sancto Eparchio, Herciacum sancto Joanni, Corcolmum
sancto Hilario concessit. Normannorum metu Reliquiae Caroffenses ad castrum
sancti Euonii, quod Eufrasia olim dederat, transferuntur, except Crucis ligno,
& sancta virtute, quae Engolismam postea delata sunt. Pacatis rebus, cum
Alduinus Comes Engolismensis, Wulgrini filius, Reliquias reddere nollet,
septennio afflictus fuit morbo; tandem per filium Guillermum ferti sectorem eas
reddidit, & Lubiliacum villam Monasterio obtulit Caroffensi, & post
annum obiit.
Concilium
Lemovicae aggregatum Episcopotu Aquitaniae, & Narbonensis Provinciae, ad
quod Caroffenses profecti cum suis Reliquiis
Flandrensibus interim adventantibus divina virtute spectandae gratia compertum
est illam & in loco solito, & Lemovicae eodem semper tempore
apparuisse.
Testamentum
Rotgeri Comitis. In nomine S. Salvatoris sub die decimo quarto Calendas Julias
regni Domini Caroli gloriosi Regis sub anno quinto, regnante filio suo Domino
nostro Lodoïco Rege Aquitanorum, domno & venerabili Pontifici, & in
Christo Patri Bertrando Episcopo, qui Pictavis civitatis Ecclesiae sancti Petri
Rector praesse videbatur, Rotgerius & conjux sua Eufrasia. Compellit nos amor caelestis, &c. Quod testamentum amico nostro
Bertrando Pictavensi Episcopo credidimus commendandum, &c. In loco
nuncupato Caroffo, in urbe Pictava, infra terminum Briosinse, prope fluvium
Carantonae, Monasterium aedificare in Dei nomine, aedificare Ecclesiam in
honore S. Salvatoris, sanctissimaeque ipsius Genitricis, sanctorumque Martyrum,
& Monachos duodecim ibidem instituimus, atque illis Dominicum Abbatem
instituimus. Dat illis agrum cum suis appenditiis, & quaecumque de
Amelio daro pretio comparavit, vel postea adjecit; villam Genuliacam in pago
Pictavensi, quam de Lamberto comparuit, &c. multa. In pago Lemovicensi
castrum sancti Angeli cum Monasterio; curiam Colomensem cum Ecclesiis suis, ac
castrum Nutronense, &c. In pago Petragoricensi Castanedum cum suis
appenditiis. In
pago Briosinse, quod nobis traditum fuit, in loco nuncupato Vernolio &
Cagiaco.
Ego
Eufrasia Rotgerii nobilissimi Principis atque Catholici Comitis conjux,
Karoffensi Coenobio, ego de mei juris, haereditatisque proprio, castrum S.
Yvonii, cum omnibus adjacentiis, cum curia Solanacensi; hoc castrum in
Arvernensi pago constitutum est. Item in ipso pago curiam Caldolomi, &
curiam Molangiae, cum Ecclesia sua, & curiam Perusiae cum Ecclesia, &
curiam Gaduicensem cum Ecclesiis suis, omnia in pago Arvenensi, &c.
In
Testamento Rotgerii Comitis, Carolus Magnus Caroffio cessisse narratur in
Episcopatu Santonico curtem Girviacensem, Ecclesiam de Furnis, curiam
Cressiacensem, & Ecclesiam S. Florentii. Castrum Columps
in pago Alniensi, in pago Belvacensi Fraxinidum, in Remensi villam Dominicam,
in Meldensi Montiniacum; Signum Rotgeri Comitis qui hoc testamentum fieri
jussit. S. Eufrasia. S. Aricii Episc. Tolosanae sedis. S. Benjamin
Santonicae Episcopi. S. Adaberti Arvernensis Episcopi. S. Ebroini
Comitis. S. Amalfredi Comitis. S. Sansoni Comitis. S. Abraham Abbatis, &c.
Privilegium Philippi Regis, Karoffensi Monast. confirmat omnia quae data fuerant a Carol-Magno, & a
Rogerio Comiter ejus uxore Eufrasia, qui fundatores fuerunt, & quae a successoribus
eorum, & nominatim Monast. Itiodorense atque castrum S. Yvonii cum
afjacentibus villis, scilicet villam Molangiam, & Perusiam & Gadimacum,
& Nubiliacum, & Caalum. In Francia vero curiam quae dicitur Fraxinidus,
& in Remensi pago villam Dominicalem nomine, & in Meldensi Montiniacum.
In Lemovicensi pago castrum S. Angeli, & castrum Nutronum, & villam
Colongiam, & villam quae Colla dicitur, & Monast. quod
est castro Rixacoardi, & Monast. S. Germani in castro Varegia in Sanctonico
pago. Haec omnia, & quae ab Apostolico Leone consecratore ejusdem loci,
& a Joanne Papa, & alio item Leone, & post a Victore, dehinc ab
Alexandro sunt consignata, confirmat. Et quia ipse
locum adierat, quo nullus antecessor per annos fere CLX accesserat, concedit
Monast. sex familias servorum atque ancillarum in
supradicta Fraxinido, quae Regii juris erant. Actum Karofo
Monasterio Fulcaudo Abbate anno MLXXVII. Indictione VI.
Privilegium
Leonis III P.P. Bertrando Episcop. Pictavensi & Metropolitanis
Aquitaniae, & Episc. ejus totiusque Galliae. De
Monasterio Karoffo quod nuper una vobiscum decicavimus per suggestionem Rotgeri
Comitis, qui ex praecepto D. Karoli Augusti Coenobium fundavit, concedit
immunitatem & exemptionem, & jus Abbatis eligendi, meminit privelegii a
Carolo de immunitate concessi.
Privilegium Joannis Papae Grinferio Abbati S. Salvatoris in Karoff. concedit
eandem immunitatem & exemptionem ab Episcopo. Scriptum
per manum Georgii Scriniarii S.R.E. in mense Septembrio, Indictione XII.
per manum Gualterii Episcopi Portuensis Ecclesiae.
Privilegium
Benedicti Papae Gisleberto Pictavensi Episcopo. Repetit quod & Joannes
dixerat, nec Episcopus ipsius Parochaie, nisi
invitatus ab Abbate Monasterii, missas in eo celebrare possit.
Privilegium Leonis IX P.P. Hugoni Religioso Abbati ex Monasterio S.
Salvatoris Karroffensis Coenobii, confirmat bona Monast. quae
enumerat. Item illa quae in pago Arvernico habentur, vel in circuitu ejus, quae
quondam fuerant ablata eidem loco, & moderno tempore sunt restituta ipsi
per Guillelmum Principem Arvernorum, & per filios ejus, id est castellum S.
Yvonii, & quicquid ad ipsum perrinuit, & Ecclesiam Cadiloco, &
Ecclesiam Molangia, & Ecclesiam Nobiliacus, & Ecclesia Chrosogilo,
& villa Perusia, & Ecclesia Gaudiniacus, & omnia quae his Ecclesiis
pertinent. Dat. V. Nonas Maii, per manus Petri Diaconi Bibliothecarii
& Cancellarii S.A. sedis, anno D. Leonis IX. Pape II. Indictione III.
Privilegium
Alexandri II. Papae Hugoni Religioso abbati Monasterii S.
Salvatoris Karroffensis. Confirmat omnia quae in
Leonis privilegio continentur, &c. Ecclesiam de villa
Privilegium
Urbani II. Petro Monasterii Karroffensis Abbati, ejusque successoribus
regulariter substituendis in perpetuum. In tutelam &
protectionem suscipit Monasterium, sicut antecessores Leo & Alexander,
& omnia illi donata confirmat, quae enumerat multa uberius & copiosius,
quam alii superiores. Meminit altaris ipsius Ecclesiae, quod suis manibus consecrarat.
Privilegium
Karoli Regis Augusti, Walefridi Abbatis Karroffensis, qui ad nostram accedens
excellentiam attulit auctoritates D. Genitoris nostri, in quibus continebatur,
qualiter ad nostram deprecationem eidem congregationi concessisset villam in
honore S. Saturnini constructam, sitam in pago Andegavensi, & in pago
Belvacense villam, quae vocatur Fraxinidus, & in pago Remense villam quae
dicitur Dominica villa, & in pago Meldense villam Montiniacum. Petiit obnixe, ut pro firmitatis studo nostram super adderemus
auctoritatem, per quam illa idem Abbas & successores quiete tenere possint.